Smaaktoer (7) Sluipsuikers en verstopte vetten

Wij zijn gebouwd uit ons eten.  Best verstandig om gezond proberen te eten dus. Maar  wat is gezond eten?  Er zijn een paar gouden regels die niet tegen te spreken zijn. Kies voor variatie is een.  Daarvoor is de schijf van vijf bedacht. Vijf parten die staan voor groenten en fruit, granen en peulvruchten, vlees of zuivel, vetten en olie en  vocht.  Als je uit alle vijf schijven eet, krijg je alle noodzakelijk voedingsmiddelen binnen.  Regel 2: eet niet meer dan je nodig hebt. Ons lichaam is zo slim om overtollige inname op te slaan voor slechtere tijden.  Als je meer eet dan je lichaam verbruikt  dan wordt je zwaarder. En het maakt daarbij niet zo veel uit wat je te veel eet, suiker, vet of eiwit. Je lichaam weet er wel raad mee. En tja die mindere tijden komen dus niet…. Het is je gegund, maar de vele verlokkingen, overal waar je komt, maken het lastig.

Simpele basisregels, maar toch zijn er nog veel misverstanden en valkuilen.  In de meeste voorlichting over voeding wordt er tekeer gegaan tegen vet.  Dat zou de grote boosdoener zijn voor hart- en vaatziekten en overgewicht. Dit is er ingepeperd via landelijk campagnes zoals Let op Vet.  Inmiddels zijn de voedingswetenschappers veel genuanceerder.  Steeds meer worden suikers en andere koolhydraten aangewezen als de veroorzaker van allerlei ziekten.  Suiker wordt het nieuwe vet.  En let wel: ook brood, rijst, pasta en aardappels bestaan uit koolhydraten.  En teveel koolhydraten zet ons lichaam ook gewoon om in vet.  En we eten heel veel koolhydraten in Nederland. Brood bij het ontbijt, brood bij de lunch, aardappels bij de warme hap en pudding na.  Dus let niet enkel op vet  maar juist op suiker,  meel en patat.

Nog steeds te volgen? Nou in de praktijk is het lastig. Snoep, frisdrank, vette snacks dat kennen we wel. Maar  veel fruitsap  bevat vaak net zo veel suiker al frisdrank. Hazelnootpasta is 50% suiker.  Kruidkoek  30%  suiker en 20% meel. Een broodje gezond bevat soms meer calorieën dan een kroket.  En zo barst het van de producten die onschuldig lijken maar toch vol zitten met sluipsuikers en verstopte vetten.  Gruw je van een vetrand aan het vlees ?  Heb je liever zo’n groot roomijsje? Steek een stokje in een pakje boter en je weet ongeveer wat je binnenkrijgt…     Boerenkool met worst. Aardappel en boerenkool  koken, prakken, beetje zout en klaar. Worst erbij.  Eerlijke degelijke kost. Maar in de kant-en-klaar boerenkool met worst,  vind je  wel een stuk of twintig ingrediënten, waarvan de meeste niet in een keuken te vinden zijn.  Tja wil je echt weten wat je binnen krijgt koop verse spullen, kook zelf en eet smakelijk.

Smaaktoer Leudal (6) Flexitarisme

Onze voorouders waren  jagers  en verzamelaars. Wat ze konden vangen, vissen, schieten of doodknuppelen aten ze op. Wat ze, struinend door velden en bossen konden plukken of uitgraven, verzamelden ze.  Dan stookten ze een vuurtje en roosterden de spullen. Iets wat genetisch verankerd lijkt,  gezien de populariteit van het tuinbraden zo gauw het weer het toelaat.  Volgens veel voedingsdeskundigen is ons lichaam  eigenlijk nog steeds afgesteld op dat soort eten.  Er zijn inmiddels heel wat volgers van dit zogenaamde Paleo-dieet. In het huidige tijdperk betekent dat een menu van dierlijk eiwit en groenten, vruchten en zaden en weinig koolhydraten. Helemaal top als je ook nog eens door een bos gaat joggen.

Maar  nu eten we toch vooral veel koolhydraten. Niet alleen suiker, maar ook pasta, brood, rijst, pizza  en aardappelen. Producten die zijn ontwikkeld nadat we van jagers veranderden in boeren. Want we gingen op een vaste plek wonen, bos kappen om  planten  te verbouwen en beesten houden in plaats van achter ze aan te hollen.  En dat is zo succesvol geworden dat we onze buikjes inmiddels te rond eten aan al die nieuwe  landbouwproducten, terwijl ons eet-DNA nog in de oerstand staat.

Zeker in Nederland, voedselproducent bij uitstek,  hebben we de luxe van elke dag vlees op ons bord en is de culinaire traditie: aardappels, vlees en groente en pudding na. Elke dag vlees is een verworvenheid die we koesteren en die men in opkomende landen in Azië en Afrika maar al te graag wil kopiëren. En daar gaat het misschien wel wringen in de toekomst.

Voor vlees is nu eenmaal meer grond, water en energie nodig dan voor groente, graan, fruit of peulvruchten. En als er serieuze voedselschaarste komt moeten we keuzes maken.

Je kunt nog verder gaan en de vleeseter als een milieucrimineel zien. Het stikt van dierenorganisaties en andere partijen die oproepen tot vegetarisme of veganisme.  Zij zien de wereld naar de knoppen gaan als we vlees blijven eten.  Dat is wat kort door de bocht, maar een punt hebben ze wel: het kan best wat minder. Om dat te promoten is het flexitarisme bedacht.  Neem een dag, of twee of drie, geen vlees en je bent een vriend van het milieu. Prima, doen!  Maar let wel op wat je als vervanging neemt. Als je het supervoedzame vlees vervangt door alleen kaas, pasta/rijst of aardappels en je het verlangen naar vlees   gaat compenseren door te snacken dan ben je voor je gezondheid slecht bezig. Vervang het vlees dus bij voorkeur door groenten of peulvruchten of vette vis. Dat is gezonder. Er zijn ook vleesvervangers, plantaardige nepschnitzels en kipsate’s. Ik heb er niks mee, maar ze zijn wellicht handig bij het afkicken.  Wil je echter serieus aan het flexiteren doe dan een kookcursus, bij voorkeur een vegetarische. Want een ding kan ik wel garanderen. Afwijken van het supertrio aardappel, groenten en vlees levert een enorme culinaire verrijking  op.  En daarmee komen we toch weer op de smaak, het belangrijkste aspect om te komen tot een gezond en plezierig eetpatroon.

Flex smakelijk!  Reacties? info@heijerhof.nl

Smaaktoer Leudal (5) RegiovandeSmaak

In de Week van de Smaak, op 29 september,  kun je al toerend een tas producten met bijbehorende recepten uit Leudal  verzamelen. Kijk hoe op de kaasboerderij Wijers allerlei lekkere zuivelproducten worden gemaakt. Bezoek de expositie over voedsel in het Bezoekerscentrum Leudal, en vervolg je weg naar de vleesveehouderij Heijerhof in Baexem. Bezoek de zorgboerderij Groencentrum Genegenterhof in Grathem en de watermolen in Neer. Laat je op de schooltuin door kinderen vertellen over het telen van groente. Op al die plekken zijn er proeverijen, demonstraties en activiteiten. Je steekt niet alleen heel wat op maar ook wat in je tas. Verse producten van Leudalse bodem namelijk. En een stapeltje recepten om een maaltijd te toveren met die producten. Want wat is er mooier dan verse producten uit je eigen omgeving, rechtstreeks van de boer op je bordje.

Allereerst moet ik even mijn excuses maken aan Basisschool de Kwir uit Neer. Die ontbrak namelijk in het lijstje schooltuinen van twee weken geleden. Geheel ten onrechte, want het is een enthousiaste deelnemer aan schooltuinen en ze doen ook mee aan  de Smaaktoer Leudal.

De Week van Smaak is een initiatief van koks, streekproducenten, Slowfood en organisaties die smaak, ambacht, lokale producten en duurzaamheid promoten.

Het doel van de Week van de Smaak is om een breed publiek te laten ervaren wat écht eten is en een concreet handelingsperspectief te bieden. De landelijke organisatie bedenkt en realiseert inspirerende activiteiten die hun hoogtepunt beleven in de Week van de Smaak. Speciaal thema is dit jaar ambachtelijke worst en daarom is er ook een wedstrijd voor worstmakers. De winnaar van deze landelijke wedstrijd is de Held van de Smaak voor een jaar. Speciale aandacht krijgt  de Hoofdstad van de Smaak, dit jaar Venlo. De deelnemende gemeenten, die ook achter de Floriade stonden, hebben dit aangegrepen om de hele regio Noord-Limburg in de smaakkijker te zetten. Een mooie voortzetting van het Huis van de Smaak dat op de Floriade  een van de meest populaire paviljoens was. Onder de naam Regio van de Smaak ondersteunen zij een serie smaakactiviteiten. Zoals het pop-up diner met regionale producten op toepasselijke locaties bij boeren of tuinders bijvoorbeeld. Maar ook een vlaaienbakwedstrijd, kinderactiviteiten en de smaakmarkt Beesel.  Alle activiteiten zijn te vinden op de website www.regiovandesmaak.nl Daar zijn ook smaakmakers uit de regio te vinden met  informatie over streekproducten.

En Leudal dan? Ondernemers of organisaties uit Leudal kunnen ook meeliften op deze activiteiten, omdat Leudal momenteel aansluiting heeft gezocht bij de gezamenlijke promotie van  Noord-Limburg. Heb je een smaakactiviteit in Leudal, meldt het aan bij Regio van de Smaak en je komt in de agenda. Ook als bedrijf  kun je een profiel aanleveren. De informatie is te vinden op de website.