uit Smaaktoerboekje 2015
De melkkoe in het grasgroene landschap van
Nederland is een iconisch beeld. Nederland is zuivelland nummer een van de wereld. Vanwege ons goede klimaat en de
beschikbaarheid van veel grond die niet geschikt is voor akkerbouw hebben we
altijd veel koeien in de wei gehad. En heeft de zuivelsector zich ontwikkeld
tot een high tech industrie, met koeien die
10.000 liter melk per jaar kunnen geven.
Voor die topprestaties zijn omstandigheden nodig die steeds vaker leiden
tot het binnenhouden van de dieren. Inmiddels is dit een debat geworden tussen
dierenbeschermingsorganisatie en de sector.
Toen ik kind was hadden we zo’n 15 koeien. Die
stonden in de winter met een ketting vast op stal. Mijn vader ging met de
melkkan van koe tot koe om ze te melken.
Hij was maar wat blij als ze in het voorjaar naar buiten konden. Dan werden ze gemolken in een mobiele
melkinstallatie in de wei. Heus veel
beter dan met de hand maar toch behelpen. In de jaren zeventig kwam er
verandering. Er moest meer eten geproduceerd worden, efficiency,
schaalvergroting waren de toverwoorden.
Er kwam een nieuw staltype; de ligboxenstal.
De koeien kregen individuele bedjes en aparte vreetplekken. Poep en plassen deden ze op een rooster boven
een mestkelder. Revolutionair, de koeien
verlost van de donkere grupstallen, de
boer verlost van stromest kruien. Mijn
vader zingend in de put, de verdiepte melkstal. Nu kwamen de koeien naar de
boer en niet andersom. Een systeem dat prima combineerde met weidegang. Zeker omdat alle percelen dankzij
ruilverkavelingen werden geconcentreerd rond de boerderij. Iedereen kent het beeld (of geluid) van de
boer die zijn koeien ophaalt (of roept).
Maar de intensivering gaat door, de productie
stijgt, meer voer, meer melk , meer
poep. De kostprijs moet omlaag en de
efficiency zo hoog mogelijk. En dan komt
er een nieuwe optie. De koeien binnen
houden en het gras naar de koe brengen.
Dan haal je maximale opbrengst van je weiland. En je kunt je mest beter managen. Want vaak
is er teveel en moet die afgevoerd worden. Steeds meer boeren schakelen daar
naar over.
Tot onvrede van de dierenvrienden en
romantici. Koeien horen in de wei, dat is hun natuurlijk gedrag immers. De koeien zijn graag binnen en worden verwend
met luxe ligboxen en krijgen hun prakkie gewoon voorgezet. Als ze het niet goed
hebben geven ze heus niet zoveel melk is het -overigens niet steekhoudende-
argument. Het debat is inmiddels inzet
van campagnes. Koop geen kaas van stalmelk roept Wakker Dier. Zuivelbedrijven
bieden een bonus voor boeren die blijven beweiden. De keuze voor de meeste mensen blijft: koeien
in de wei.
Maar dan komt een nieuwe stap. De vrijloop- of
serrestal, weg kelders, weg ligboxen. Een grote ruimte met een dak waar de
koeien vrij kunnen lopen. Op de vloer
houtkrullen of stro, die regelmatig worden bijgestrooid, een soort gemoderniseerde potstal. Een mooi klimaat. Zeker in de zomer als het
erg warm is dan is de koe liever onder dak. En nog mooier geen drijfmest meer,
maar mooi vruchtbaarheid verbeterende compost uit de stal. Een bijdrage aan een
beter benutting van mineralen en vermindering van ammoniakuitstoot. En de boer is weer uit de put, de robot werkt
dag en nacht en de koe laat zich melken als zij dat wil. Koeienemancipatie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten